بهداشت و مراقبت از ناخن
ناخنها علاوه بر اینکه از نظر زیبایی مورد توجه هستند در برداشتن اجسام و لمس آنها و محافظت از انگشتان موثراند.
ناخن ها توسط سلول های زنده پوستی انگشتان دست و پا و از کراتین که یک پروتئین سخت است ایجاد می شوند ناخن شامل قسمتهای مخلتف است
۱) قسمت پنهان ناخن که ریشه ناخن بوده و در آن رشد ناخن صورت می گیرد
۲) قسمت قابل رؤیت ناخن کـه مـا از آن بنام ناخن یاد می کـنیم. از کراتین مرده تشـکیل یافته و کمـی مـحدب می باشد. اساسا بی رنگ است اما بواسطه شبکه مویرگهای خونی که در زیر آن واقع است صورتی بنظر می آید.
۳) پوست زیر ناخن که از بافت پیوندی تشکیل یافته و در آن عروق خونی و اعصاب وجود دارد و نقش تغذیه قسمت قابل روئیت را بعهده دارد.
ناخن بطور طبیعی ۳ میلی متر در ماه رشد میکند عواملی که روی رشد ناخن اثر میگذارند شامل سن ،سطح فعالیت و ارث می باشند.
رشد ناخن های دست سریعتر از ناخن های پا می باشد. در فصل تابستان رشد ناخن ها سریعتر از زمستان است. ناخن ها روی دستی که با آن فعالیت انجام می شود یعنی دست راست رشد سریعتر دارند و رشد ناخن در مردها سریعتر از زنان است بجز در حاملگی و سن پیری.
ناخن ها توسط سلول های زنده پوستی انگشتان دست و پا و از کراتین که یک پروتئین سخت است ایجاد می شوند ناخن شامل قسمتهای مخلتف است
۱) قسمت پنهان ناخن که ریشه ناخن بوده و در آن رشد ناخن صورت می گیرد
۲) قسمت قابل رؤیت ناخن کـه مـا از آن بنام ناخن یاد می کـنیم. از کراتین مرده تشـکیل یافته و کمـی مـحدب می باشد. اساسا بی رنگ است اما بواسطه شبکه مویرگهای خونی که در زیر آن واقع است صورتی بنظر می آید.
۳) پوست زیر ناخن که از بافت پیوندی تشکیل یافته و در آن عروق خونی و اعصاب وجود دارد و نقش تغذیه قسمت قابل روئیت را بعهده دارد.
ناخن بطور طبیعی ۳ میلی متر در ماه رشد میکند عواملی که روی رشد ناخن اثر میگذارند شامل سن ،سطح فعالیت و ارث می باشند.
رشد ناخن های دست سریعتر از ناخن های پا می باشد. در فصل تابستان رشد ناخن ها سریعتر از زمستان است. ناخن ها روی دستی که با آن فعالیت انجام می شود یعنی دست راست رشد سریعتر دارند و رشد ناخن در مردها سریعتر از زنان است بجز در حاملگی و سن پیری.
مراقبت از ناخنها
1- اگر ناخنهای سست و شكنندهای دارید آنها را كوتاه و یك دست كنید. ناخنها را خشک و تمیز نگاه دارید این کار مانع از تجمع باکتریها و قارچها روی ناخنها می شود
2- تغذیه و رژیم غذایی صحیح در رشد و سلامت ناخنها نقش مهمی دارد. غذاهای حاوی آهن، كلسیم، ویتامینب و پتاسیم برای ناخنها مفیدند. مصرف ماست، تخم مرغ، سویا، كلم، آب هویج تازه، زردآلو و ماهی در استحکام ناخن موثر است .
3- آفتاب، كلر و پاک كنندههای قوی باعث تردی و شكنندگی ناخنها می شوند پس باید از این مواد دوری کرد. هنگام انجام كارهای خانه و نیز باغبانی برحسب نیاز از دستكش نخی یا لاستیكی استفاده كنید.
4- استفاده بیش از حد از لاك ناخن سلامت ناخنها را به خطر میاندازد بهتر است با رعایت بهداشت، سوهان زدن ناخنها و نیز استفاده از یك جلا دهندهِ طبیعی می توان ناخن را زیبا تر کرد. همچنین بیش از یکبار در هفته از لاک برها استفـاده نـکنـیـد زیـرا آنـها بـاعـث خشـکی ناخن میگردند
در صورت تغییر رنگ ، پوسته پوسته شدن، ترك خوردن و به وجود آمدن خطوط عرضی بر ناخنها و تغییرات بدون دلیل و طولانی مدت در رنگ و شكل ناخنها حتماً باید به پزشك مراجعه کرد.
5- برای سوهان کشیدن ناخنهایتان از سوهانهای نرم و ظریف استفاده کرده و هـیچگاه ناخنها را در دو جهت سوهان نکشید. ناخن هـا را تنها از سـمـت گوشـه به سمت مرکز ناخن در یک جهت سوهان بکشید.
6- از ناخنها استفاده ابزاری نکنید مثلا از آنها برای بیرون آوردن منگنه استفاده نکنید.
بیماری های شایع ناخن
با توجه به در معرض قرارداشتن ناخن ها، آنها تحت تاثیر عوامل مختلف قرار میگیرند. بیماری های ناخن در حدود ۱۰ درصد ازکل بیماری های پوستی را شامل میشوند. علائمی مانند تغییر رنگ ناخن ها و تغییر در شکل ناخن ها، تورم پوست اطراف ناخن ها درد، پیدایش خطوط سفید و یا سیاه، فرورفتگی های خطوط طولی و عرضی در صفحه ناخن ها نشانه اختلال در ناخن می باشند که در این موارد باید به متخصص پوست مراجعه کرد.
با توجه به در معرض قرارداشتن ناخن ها، آنها تحت تاثیر عوامل مختلف قرار میگیرند. بیماری های ناخن در حدود ۱۰ درصد ازکل بیماری های پوستی را شامل میشوند. علائمی مانند تغییر رنگ ناخن ها و تغییر در شکل ناخن ها، تورم پوست اطراف ناخن ها درد، پیدایش خطوط سفید و یا سیاه، فرورفتگی های خطوط طولی و عرضی در صفحه ناخن ها نشانه اختلال در ناخن می باشند که در این موارد باید به متخصص پوست مراجعه کرد.
برخی از بیماری های ناخن به شرح زیر است :
1- نقاط سفید
نقاط سفید بطور شایع روی ناخن ها دیده می شوند و معمولا عودکننده هستند. این نقاط سفید رنگ در اثر آسیب به ناحیه قاعده ناخن در زمانی که سلولهای ناخن در حال تشکیل شدن هستند رخ می دهند و معمولا جای نگرانی وجود ندارد.
2- خونریزیهای خطی
انتشار عروق خونی در بستر ناخن می تواند ایجاد خطوط عمودی زیر صفحه ناخن کند. اینها نیز بدنبال ضربه به ناخن و یا مصرف داروی خاص و بیماری های خاص ناخن ایجاد شوند. خونریزی خطی خودبخود بهبود می یابند.
3- ناخن در گوشت فرورفته
این مشکل شایعی می باشد. انگشت بزرگ پا بخصوص مستعد است. چیدن نامناسب ناخن ها، استفاده از کفش های تنگ می تواند باعث افزایش انحنای ناخن شده و کناره های ناخن در پوست کناری فرو رفته و باعث پیدایش عفونت و درد شدید می شود. جهت درمان این وضعیت باید قسمت فرورفته در پوست توسط پزشک بریده شده و عفونت نیز درمان شود.
4- عفونتهای قارچی
این عفونت در ناخن های پا شایع تر از ناخن های دست است چون این عفونتهای قارچی بیشتر محدود به نواحی مرطوب و گرم و محل های تحمل کننده وزن می شوند . در این موارد انتهای ناخن از بستر ناخن جدا می شود و پوسته های سفید، سبز، زرد یا سیاه زیر صفحه ناخن انباشته می شوند و کم کم قاعده ناخن را نیز درگیر می کنند عفونتهای مخمری مثل کاندیدا در ناخن های دست شایعترند بخصوص اگر دستها مرتبا در آب باشند و یا شخص مبتلا به دیابت باشد.
5- عفونت های باکتریایی
قرمزی، تورم و درد چین های ناخن اغلب دلیل عفونت باکتریایی است. شایعترین علت ضربه به ناخن ها یا پوست اطراف یا در معرض آب و مواد شیمیایی قرار گرفتن است.
6- تومورها و زگیل ها
تومورها و زگیل ها در هر قسمتی از ناخن ممکن است رخ دهند بهر حال صفحه ناخن تغییر شکل یافته و یا در اثر رشد تومور یا زگیل تخریب می شود. تومورهای ناخن به دو نوع خوش خیم و بدخیم تقسیم می شوند شایعترین نوع خوش خیم زگیل ها هستند که عفونتهای ویروسی بودن که پوست اطراف و زیر صفحه ناخن را گرفتار می کنند. آنها دردناک بوده و می توانند ایجاد محدودیت درحرکت و استفاده از انگشتان بکنند.
7- عادت به دستکاری کردن ناخن ها
جویدن ناخن یک مشکل شایع بخصوص در بچه ها می باشد. اگر چه با افزایش سن این عادت ترک می شود این مشکل باعث بدشکل شدن ناخن شده و راهی برای انتقال عفونتها از طریق انگشتان دست به دهان و برعکس می باشد
بعضي از عللي که باعث مي شوند کودکان ناخن هايشان را بجوند عبارتند از:
1- استرس و نگراني
2- تقليد از ديگر کودکان دیگر
3- وجود ناخن هاي بلندي که احتياج به کوتاه کردن دارند.
برای درمان اختلال ناخن جویدن در کودکان باید توجه کنيم. اگر کودک تحت فشارهاي عصبي قرار دارد سعي کنيم اين فشارها را کم نماييم مثلا اگر خستگي، تماشاي يک برنامه مهيج يا درمانده شدن از انجام تکليف باعث اضطراب کودک می شود سعی کنیم این شرایط را تعدیل نماییم .
کوتاه کردن ناخن هاي بلند به کودکان در ترک اين عادت بسيار کمک مي کند. پرهیز از تنبیه کودک و دادن اعتماد به نفس به کودک نیز در کاهش این اختلال کمک می کند.
بعضي از عللي که باعث مي شوند کودکان ناخن هايشان را بجوند عبارتند از:
1- استرس و نگراني
2- تقليد از ديگر کودکان دیگر
3- وجود ناخن هاي بلندي که احتياج به کوتاه کردن دارند.
برای درمان اختلال ناخن جویدن در کودکان باید توجه کنيم. اگر کودک تحت فشارهاي عصبي قرار دارد سعي کنيم اين فشارها را کم نماييم مثلا اگر خستگي، تماشاي يک برنامه مهيج يا درمانده شدن از انجام تکليف باعث اضطراب کودک می شود سعی کنیم این شرایط را تعدیل نماییم .
کوتاه کردن ناخن هاي بلند به کودکان در ترک اين عادت بسيار کمک مي کند. پرهیز از تنبیه کودک و دادن اعتماد به نفس به کودک نیز در کاهش این اختلال کمک می کند.
DIAKOUدیاکو